Ο αυτοκαταστροφικός Αμαντέο Μοντιλιάνι, ο ζωγράφος που έζησε μέχρι τέλους μποέμικη ζωή στο Παρίσι.

Amedeo Clemente Modigliani
Λιβόρνο, 12 Ιουλίου 1884 - Παρίσι, 24 Ιανουαρίου 1920

Ο ζωγράφος και δάσκαλός του Γκουλιέλμο Μικέλι τον συμβούλεψε να μαθητεύσει δίπλα στους ιμπρεσιονιστές, πάνω απ' όλα όμως να σπουδάσει τα μεγάλα έργα του παρελθόντος. Κι αυτός τον άκουσε και φεύγοντας από το Λιβόρνο περιπλανήθηκε στην Ιταλία - πέρασε αρκετές φορές από τη Βενετία, πήγε στην Φλωρεντία, ταξίδεψε στη Ρώμη και στο Νότο - για να βρεθεί τελικά στο Παρίσι, όπου έγραψε την τραγική όσο και ιδιοφυή ιστορία του, ως ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους (του 20ού αιώνα τουλάχιστον).
"Η μαθητεία τού νεαρού Αμεντέο Κλεμέντε Μοντιλιάνι", μας λέει ο Κριστιάν Παριζό, συγγραφέας τής ογκώδους βιογραφίας "Μοντιλιάνι, η ζωή και το έργο του", "ξεκίνησε στα 14 του χρόνια, όταν άρχισε να παρακολουθεί με πάθος τα μαθήματα του Μικέλι. Από τότε δεν έπαψε να προσπαθεί να αποδείξει στον εαυτό του, στην οικογένειά του και στους φίλους του ότι ήταν ικανός να γίνει αυτό που εν τέλει έγινε."
Από την καλλιτεχνική του εφηβεία στη σκιά των επιφανών συναδέλφων του (επηρεάστηκε από τον Τουλούζ Λοτρέκ, μέχρι που ο Σεζάν τον έκανε να αλλάξει πολλές από τις απόψεις του) ώς την κατάκτηση του εντελώς προσωπικού του στιλ, που χαρακτηρίστηκε από την ιδιαίτερη επιμονή του στα διαστρεβλωμένα με χάρη πορτρέτα και τα άπειρα γυμνά.

 Ο Παριζό δίνει με επιτυχία το μέγεθος της τραγικότητας στην θλιμμένη ζωή του, ως παρισινού μποέμ και καταραμένου καλλιτέχνη.
Δεν είναι τυχαίο πως τον αποκαλούσαν Μοντί, το οποίο συνηχεί στα γαλλικά με τη λέξη "maudit" (καταραμένος), περιγράφοντάς τον ως τον άνθρωπο που ζούσε με το οινόπνευμα και το χασίς, τον έρωτα και την ποίηση, στα ατελιέ τού Μονπαρνάς και της Μονμάρτρης.
(Στην πρώτη από αυτές τις δύο συνοικίες συνάντησε στα 26 του τον πρώτο σοβαρό έρωτα της ζωής του: την ρωσίδα ποιήτρια Αννα Αχμάτοβα ), που ήταν τότε 21 χρόνων και είχε μόλις παντρευτεί. Ο έρωτάς τους κράτησε ένα χρόνο, αφού τα βίαια ξεσπάσματα του ζωγράφου την ανάγκασαν να επιστρέψει στη συζυγική εστία.)
Το 1917 θα γνωρίσει την γαλλίδα φοιτήτρια Ζαν Εμπυτέρν.
Στις 29 Νοεμβρίου του 1918 απέκτησαν την πρώτη (και μοναδική) κόρη τους.
Η δεύτερη δεν έμελλε να γεννηθεί ποτέ - αφού η Ζαν αυτοκτόνησε πηδώντας από τον 5ο όροφο του πατρικού της, σχεδόν 9 μηνών έγκυος, μόλις 2 μέρες μετά τον θάνατο του Αμεντέο.

 Tα περισσότερα έργα που πωλήθηκαν όσο ζούσε, δεν του απέφεραν παρά μερικές δεκάδες φράγκα - ξοδεύονταν αμέσως στις γνωστές (κατα)χρήσεις του...
Τον Νοέμβρη του 2003, η 'ξαπλωμένη γυμνή' του, πωλήθηκε προς 26.887.500 δολάρια.
Επίσης, πορτρέτο που απεικονίζει - κατά τον τρόπο του - τον Mάριο Bάρβογλη πωλήθηκε το 1988 έναντι 2 δις δρχ. "Nέος χρόνος, μια καινούργια ζωή αρχίζει", έγραψε κάτω απ' το σχέδιο με μολύβι - μια πρωτοχρονιά που πέρασαν μαζί.
Τόσο η ζωγραφική του όσο και τα γλυπτά του, εξακολουθούν να προκαλούν τον θαυμασμό αλλά την αρνητική κριτική - όπως την πρώτη μέρα που, κοινό και κριτικοί, είδαν έργα του σε έκθεση που η αστυνομία έκλεισε σε λίγες ώρες.
Ο πρόωρος θάνατός του, το θυελλώδες ταμπεραμέντο του, οι ερωτικές περιπέτειές του, η 'έκλυτη' ζωή στους δρόμους του Παρισιού και το σχετικό 'σκοτάδι' στον κόσμο της τέχνης κατά τη διάρκεια της ζωής του, είναι ο συνδυασμός που μετέτρεψε τον Modigliani σε νεωτεριστικό ρομαντικό κλισέ - γεγονός που επισκιάζει φορές την αξία του έργου του, που τον κατέταξε στις εξέχουσες θέσεις των καλλιτεχνών του 20ού αιώνα.
Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως οι επιρροές και οι ιδέες του είναι αναπόσπαστα δεμένες με τα μεγάλα γεγονότα της εποχής του (τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον λιμό στην Ιταλία, την Ρώσικη Επανάσταση, την διάδοση του Μαρξισμού, την έκρηξη του Μοντερνισμού κ.λπ.)
Έφυγε σαν σήμερα πριν από 90 χρόνια, εξαντλημένος από την φτώχεια, την υπερκόπωση και την υπερβολική χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.

Η 15μηνη κόρη του - είχε πάρει το όνομα της μητέρας της: Ζαν -
υιοθετήθηκε από την αδελφή τού Αμεντέο, στην Φλωρεντία. Ενήλικη, έγραψε κι εκείνη μία σημαντική βιογραφία για τον πατέρα της: "Μοντιλιάνι, ο άνδρας και ο μύθος".

Όλα τα έργα του Modigliani, λεπτομερής βιογραφία του και πολλοί σύνδεσμοι με τα μουσεία που φιλοξενούν πίνακές του, και ενδιαφέρουσες πληροφορίες.

 Η  Ζωή και η καλλιτεχνική δράση του Αμεντέο Μοντιλιάνι έχει γυριστεί και σε ταινία.

	1919, Παρίσι. Ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος έχει τελειώσει και η νυχτερινή ζωή έχει γεμίσει με σκοτεινά πάθη και αχαλίνωτες εμμονές. Στο καφέ «Ροτόντ», το στέκι της ελίτ της τέχνης, ένα τραπέζι δεν μοιάζει με κανένα άλλο στην ιστορία: ο Πικάσο, η Φρίντα Κάλο, ο Ουτρίγιο, ο Κοκτό κι ο Μοντιλιάνι συζητούν με πάθος για τέχνη, έρωτα και επιθυμία! Η δραματική αντιζηλία μεταξύ του Μοντιλιάνι και του Πικάσο, δύο αντρών που η σχέση τους διακατέχεται από ευφυΐα, αλαζονεία και πάθος θα στοιχειώσει την καλλιτεχνική παρέα.
	Λίγοι στίχοι του Νίκου Καββαδία ("Θεσσαλονίκη") με αναφορά στον Μοντιλιάνι..:  «Ξέχασες κείνο το σκοπό που λέγαν οι Χιλιάνοι  άγιε Νικόλα φύλαγε κι αγιά θαλασσινή  τυφλό κορίτσι σ' οδηγάει παιδί του Μοντιλιάνι  που τ' αγαπούσε ο δόκιμος κι οι δυο Μαρμαρινοί».