Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

All You Need Is Love Or....Cash?


Είναι δυνατόν μια κόλλα χαρτί γεμάτη σβησίματα, διορθώσεις και σημειώσεις να πιάνει σε πλειστηριασμό –και μάλιστα σε τέτοιους χαλεπούς καιρούς– τα 1.000.000 ευρώ;
Μα και βέβαια, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για το χειρόγραφο με τους στίχους του τραγουδιού A day in the life των Beatles και μάλιστα διά χειρός John Lennon.


Από τα τέλη του ’66 ο John Lennon, κλεισμένος στους αμέτρητους τοίχους μιας πολυτελούς κατοικίας στο χλιδάτο προάστιο Weybridge του Λονδίνου, προσπαθεί απεγνωσμένα να μαζέψει το κουράγιο που θα του επέτρεπε να κάνει ένα σάλτο μορτάλε πάνω από το χάσμα που είχε ανοίξει διάπλατο ανάμεσα στη διαρκώς αυξανόμενη καλλιτεχνική ανασφάλειά του και στη λατρεία του απο το κοινό σαν είδωλο παγκόσμιας εμβέλειας• κοντολογίς ο Dylan του είχε κάτσει στο λαιμό και η beatlemania στο σβέρκο! Και οι καθημερινές καταδύσεις του σε έναν λυσεργικό λήθαργο έκαναν αυτό το χάσμα να φαντάζει ακόμα πιο σουρεαλιστικό...
Έπρεπε όμως κάτι να κάνει, διότι διαφορετικά θα έμενε στην απέξω• ο Paul McCartney, η εξ αδιαιρέτου υπογραφή στην πλειονότητα των τραγουδιών των Beatles, διήνυε μια εκ διαμέτρου αντίθετη φάση, τόσο κοινωνική όσο και δημιουργική, καθώς, όχι μόνον έδειχνε ότι κατάφερνε να κοντρολάρει τις παρενέργειες της δημοσιότητας, δίνοντας ακούραστος το παρών ακόμα και στο πλέον απομακρυσμένο στέκι της στροβιλιζόμενης βρετανικής πρωτεύουσας, αλλά είχε ήδη συγκεκριμενοποιήσει την –εμπνευσμένη από την εδουαρδιανή περίοδο– κεντρική ιδέα γύρω από την οποία θα περιστρεφόταν το επόμενο άλμπουμ των Σκαθαριών.

Ένα πρωινό, στις αρχές της επόμενης χρονιάς λοιπόν, τη 17η του Γενάρη συγκεκριμένα, ο Lennon σταμάτησε για λίγο να χουζουρεύει στο πιάνο, έφτιαξε ένα τσαγάκι, πρόσθεσε τα αγαπημένα του κυβάκια, άνοιξε την άρτι αφιχθείσα έκδοση της εφημερίδας Daily Mail και, ξαφνικά, είδε τα νέα... αλλιώς! Σε μια από τις σελίδες δέσποζε ένα εκτενές ρεπορτάζ γύρω από το θάνατο, έναν σχεδόν μήνα νωρίτερα σε τροχαίο, του διάσημου κορτάκια, βασικού κληρονόμου της δυναστείας που διαχειριζόταν τη μαύρη ιρλανδέζικη μπίρα Guinness και τακτικού ομοτράπεζου των Υπέροχων Τεσσάρων, Tara Browne• και σε κάποια άλλη ένα ειδησάριο για τις τρύπες στους δρόμους της βιομηχανικής πόλης Blackburn στα βορειοδυτικά της Αγγλίας.

Άρπαξε λοιπόν μια λευκή κόλλα χαρτί Α4, ένα μαύρο μαρκαδόρο και άρχισε να γράφει με βιαστικά πλην ευανάγνωστα μικρά γράμματα:

I read the news today, oh boy
about a lucky man who made the grade
and though the news was rather sad
well I just had to laugh
I saw the photograph
He blew his mind out in a car
he didn’t notice that the lights had changed
and all the people turned away

Η τελευταία φράση όμως δεν του καθόταν και τόσο καλά• την αναθεώρησε λοιπόν ως εξής:

A crowd of people stood and stared
They’d
Αλλά ο μαρκαδόρος τα ’φτυσε, έπιασε έναν πιο λεπτό και συνέχισε:

seen his face before
though they didn’t know
if he was really from
the house of Lords.

Ένα απότομο flashback όμως του επανέφερε ξαφνικά στη μνήμη τι έκανε όλο το προηγούμενο φθινόπωρο: είχε πεταχτεί μέχρι την Ισπανία για τα γυρίσματα της μαύρης κωμωδίας How I won the war, όπου, υπό τις οδηγίες του γνωστού του σκηνοθέτη, Richard Lester, υποδυόταν έναν Βρετανό τυφεκιοφόρο στον δεύτερο μεγάλο πόλεμο• αυτή η μεταφορά μάλιστα της ομότιτλης και λίαν σαρκαστικής νουβέλας που έκδωσε το ’63 ο συγγραφέας Patrick Ryan επρόκειτο να προβληθεί στους κινηματογράφους τον επόμενο Οκτώβριο. Πρόσθεσε λοιπόν:
I saw a flim [σ.σ.: αντί ...film] today oh boy
the English Army had just won the war
and though the people turned away
well I just had to look
having read the book

Και με το που επανήλθε, θυμήθηκε... τις λακούβες:

I read the news today oh boy
4000 holes in Blackburn Lancashire
and though the holes were very small
they had to count them all
they counted everyone
Αλλά κάτι δεν του πήγαινε, οπότε άλλαξε ως εξής την τελευταία φράση:

now they know how many holes it takes
to fill the Albert Hall.

Με αυτό το προσχέδιο των τεσσάρων κουπλέ ανά χείρας, ο Lennon έκανε αυθόρμητα κάτι που εδώ και καιρό δεν συνήθιζε πλέον• τράβηξε για το σπίτι του McCartney.
Καθώς λοιπόν τα δυο τους συζητούσαν όμορφα και ωραία το όλο θέμα, ο Paul συνειδητοποίησε ότι ο ευδιάθετα αγχωτικός ρεαλισμός των στίχων που δούλευε εδώ και κάμποσο καιρό–

Woke up, fell out of bed,
dragged a comb across my head
found my way downstairs and drank a cup.
And looking up I noticed I was late.
found my coat and grabbed my hat
made the bus in seconds flat
found my way upstairs and had a smoke,
somebody spoke and I went into a dream.

μια παραχάραξη, στην πραγματικότητα, των γυμνασιακών του αναμνήσεων– όχι μόνον αποτελούσε την τέλεια αντίστιξη στο μακάβρια αποχαυνωμένο ονειροπόλημα του John, αλλά και έπαιρνε μια εντελώς νέα σημασία, αν αμφότερα γίνονταν απλά... ένα! Το πώς θα κολλούσαν αυτά τα δύο μεταξύ τους δεν τους παίδεψε και πολύ• λίγο ο ένας, κάτι ο άλλος κατέληξαν σύντομα και εύκολα στην φράση I’d love to turn you on, ένα δάνειο από το μότο Turn On, Tune In, Drop Out του ευαγγελιστή του LSD, Timothy Leary, τις διδαχές μάλιστα του οποίου αμφότεροι ενστερνίζονταν.

Δύο ημέρες αργότερα οι Beatles και όλοι οι συν αυτών συγκεντρώθηκαν στο στούντιο Abbey Road. Ο Lennon φυσικά και είχε το συγκεκριμένο χαρτί μαζί του• μόνο που αυτή τη φορά είχε καθαρογράψει, με κεφαλαία γράμματα, τους στίχους στην... πίσω του πλευρά (!) ώστε να μπορούν να διαβαστούν εύκολα από όλους τους παρευρισκομένους, είχε αριθμήσει τα κουπλέ, είχε κάνει κάποιες μικρές αλλά εύστοχες αλλαγές, τις οποίες εύκολα μπορεί να διαπιστώσει κανείς σήμερα, συγκρίνοντάς τες με το γνωστό τελικό αποτέλεσμα: η λέξη just στην αρχή της φράσης having read the book είχε μπει, με κόκκινο στιλό, σε παρένθεση ενώ, με μπλε πένα, τέλος, είχε τονιστεί το σημείο ανάμεσα στο τρίτο και στο τέταρτο κουπλέ, όπου έπρεπε να παρεισφρήσει η φράση I’d love to turn you on και τα υπόλοιπα γεγραμμένα του McCartney.

Χρειάστηκαν δε πέντε συνολικά συναθροίσεις, ώστε το τραγούδι A day in the life να πάρει τη γνώριμη πλέον μορφή του και να έχει τον τελευταίο λόγο στο, κατά πολλούς, καλύτερο άλμπουμ όλων των εποχών Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Με διάρκεια πέντε λεπτά και τρία δεύτερα, αυτή η συμφωνία τσέπης, που νομιμοποίησε την κλασικότροπη νοοτροπία στη ροκ παρτιτούρα, η ψυχεδελική εξτραβαγκάντζα που ισορροπεί με θαυμαστή άνεση ανάμεσα στο σοβαρό και στο αστείο, η δυσοίωνη και θλιμμένη ωδή στην αποξένωση και στην υπέρβαση, όχι μόνον ήταν δύο λεπτά πιο μεγάλη από οτιδήποτε είχε κάνει μέχρι τότε το συγκρότημα και πολύ μεγαλύτερο του συνόλου του οποίου αποτελούσε μέρος, αλλά και το αποκορύφωμα τής Yin και Yang μεθόδου αυτής της ανεπανάληπτης δυάδας, που, μέσα σε κυριολεκτικά 303 στιγμές, μετέτρεψε τους Beatles από ποπ είδωλα σε πραγματικούς καλλιτέχνες.

Με την ολοκλήρωσή του, το χαρτί με τους στίχους ήταν πλέον άχρηστο• ο Lennon δεν έκανε ούτε καν τον κόπο να το τσαλακώσει και να το πετάξει, αν όχι στο πάτωμα, στο πλησιέστερο καλάθι. Ο Mal Evans όμως, η πανταχού παρούσα σκιά τους και ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές, είχε την προνοητικότητα να το μαζέψει. Έκτοτε η τύχη του αγνοείτο• έως ότου το ’86, δέκα ολόκληρα χρόνια μετά το θάνατό του σε συμπλοκή με αστυνομικούς στο σπίτι του στο Λος Άντζελες, το εν λόγω χαρτί με το υπόλοιπο αρχείο του ανακαλύφθηκε στην αποθήκη ενός εκδότη στη Νέα Υόρκη. Έξι χρόνια αργότερα, το θρυλικό Α4 δημοπρατήθηκε από τον οίκο Sotheby’s του Λονδίνου και πουλήθηκε αντί του ποσού των περίπου 80.000 ευρώ σε αγνώστου ταυτότητας συλλέκτη. Ο οποίος και προσπάθησε στη συνέχεια να το μεταπωλήσει μέσω του αντίστοιχου Bonhams της Νέας Υόρκης, αλλά οι σφραγισμένες προσφορές δεν έπιασαν το προβλεπόμενο κατώτατο όριο. Η τρίτη φορά όμως αποδείχτηκε και η πλέον φαρμακερή• στις 18 του Ιούνη το σφυράκι στον Sotheby’s της Νέας Υόρκης κατοχύρωσε το πολύτιμο αυτό χαρτί σε έναν επίσης άγνωστο Αμερικανό συλλέκτη, που πλειοδοτούσε μέσω τηλεφώνου, αντί του διόλου ευκαταφρόνητου ποσού του ενός εκατομμυρίου ευρώ, σπάζοντας έτσι το προηγούμενο ρεκόρ για χειρόγραφους στίχους των Beatles, που κατείχαν τα 800.000 περίπου ευρώ για το All you need is love από το 2005.

Κλείνοντας μάλιστα το τηλέφωνο, σιγοτραγουδούσε ικανοποιημένος την, ολίγον τι παραλλαγμένη, πρώτη στροφή από ένα άλλο γνωστό τραγουδάκι των BeatlesQ

Ιt’s been a hard day’s night
and I’ve been bidding like a dog!

ΠΗΓΗ: ΔΙΦΩΝΟ
Νίκος Πετρουλάκης

Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010

Ινδική μουσική και τζαζ

Παράλληλοι που τέμνονται στο πνεύμα


Είναι προχωρημένο απόγευμα του Χειμώνα και διαλέγω μια ράγκα του Shankar. Μικρά γκρίζα σύννεφα ταξιδεύουν γρήγορα στον γαλάζιο ουρανό κι ένα απαλό αεράκι με μεταφέρει στα κωνικά κτίσματα του Μπεναρές. Στην ομίχλη της δύσης παρατηρώ τα πλεούμενα να πηγαινοέρχονται και τα έντονα χρώματα στα φορέματα των γυναικών. Σκοτεινιάζει… Ο Coltrane από το Village Vanguard του ’61 βρίσκει τις νότες να εκφράσει τη μυρωδιά της σύγχρονης πόλης, τη μοναξιά του Μανχάταν, τη θλίψη του Χάρλεμ, αλλά κι εκείνο το συναίσθημα που έχεις όταν πετάς πάνω από τους ουρανοξύστες και πάνω από τα χαμόσπιτα, πάνω και πέρα από κάθε ωκεανό, για να καταλήξεις να πλένεις τα ρούχα σου και πιο πολύ τις αμαρτίες σου στον Γάγγη.
Μουσική πάνω σε μουσική: ο ηλεκτρισμός του McLaughlin με τους Shakti, οι Antigravity, ο Zakir Hussain που συναντά τον Garbarek, ο Ry Cooder με τον Ronu Majumdar και πιο μετά –σήμερα, τώρα– ο Mahanthappa με τον Gopalnath, ο Iyer, ο Belden.
Σκοτεινιάζει κι άλλο... Συναίσθημα πάνω σε συναίσθημα: οι νότες άλλοτε πετούν ψηλά, σαν για να αγγίξουν ένα κομμάτι της ιερής ουσίας που τις γέννησε, κι άλλοτε βουτούν βαθιά, σαν για να αποδείξουν ότι οι καπνοί των υπονόμων της Νέας Υόρκης προέρχονται από την ίδια την ομίχλη του Γάγγη, εκεί που πήγες να πλύνεις τα ρούχα σου κι έχασες τις αμαρτίες σου για πάντα.

Shankar
Ο Ravi Shankar έκανε γνωστή την ινδική μουσική σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο ίδιος λέει ότι αυτό ήταν τυχαίο, καθώς κανείς ως τότε δεν είχε υιοθετήσει κάποιο πρόγραμμα, έτσι ώστε η μουσική της Ανατολής να μπορέσει να αγγίξει τον δυτικό άνθρωπο. Μέχρι την εποχή των πρώτων ταξιδιών του Shankar στην Αμερική και στην Ευρώπη, οι Ινδοί μουσικοί εμφανίζονταν στο κοινό για να παίξουν μια ράγκα (ο κυριότερος ινδικός τύπος σύνθεσης) διάρκειας εξήντα λεπτών, καταχειροκροτούνταν και έφευγαν για πάντα χωρίς κανείς να έχει καταλάβει τίποτα. Ο Shankar δίδαξε τον George Harrison, έπαιξε με τον Menuhin, έγραψε κοντσέρτα για σιτάρ, συνάντησε ορχήστρες, πειραματίστηκε με την τζαζ, πλησίασε τη μουσική της Δύσης, χωρίς όμως να αφήσει ούτε στιγμή από το μυαλό του τη μουσική της Ανατολής.
Στην Ινδία κάθε μορφή τέχνης που μπορεί να παρουσιαστεί ζωντανά μπροστά σε κοινό –μουσική, χορός, θέατρο και ποίηση– είναι βασισμένη στο σύστημα των rasa. Στην κυριολεξία rasa σημαίνει χυμός, αλλά στην περίπτωση αυτή σημαίνει συναίσθημα. Το ζήτημα των rasa δεν είναι καθόλου απλό, καθώς οι Ινδοί δεν έχουν (και δεν θέλουν να έχουν) τη δυτική αναλυτική καθαρότητα. Έτσι, μπορεί κάποιος, ανάλογα με την πηγή που έχει στα χέρια του, να συναντήσει επτά, οκτώ ή εννέα rasa πάνω στα οποία είναι χτισμένη ολόκληρη η ινδική τέχνη. Σε γενικές γραμμές, οι πηγές συμφωνούν ότι τα rasa είναι τα εξής:
Shringara: ερωτικό (στην ένωση και στο διαχωρισμό).
Hasya: κωμικό.
Karuna: του πάθους, της θλίψης.
Raudra: του θυμού, της οργής.
Vira: ηρωικό.
Bhayanaka: του φόβου, του πανικού.
Bibhatsa: της αηδίας.
Abdhuta: του θαυμασμού, της έκπληξης.
Shanta: γαλήνιο, ειρηνικό.
Κάθε ποίημα, κάθε θεατρικό έργο, κάθε μουσική σύνθεση εκφράζει έντονα ένα από τα πιο πάνω rasa, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα υπόλοιπα δεν συμμετέχουν. Μάλιστα, όσο πιο έντονη είναι η αντίθεση ανάμεσα σε δύο rasa μέσα στο ίδιο έργο τόσο μεγαλύτερη είναι και η συναισθηματική εμπλοκή του κοινού. Υπάρχουν ράγκα που εκφράζουν ως κύριο συναίσθημα το φόβο, το θαυμασμό, την αηδία ή τον έρωτα, υπάρχουν ράγκα για τα συναισθήματα που επιφέρουν η νεότητα, η μέση ηλικία ή τα γηρατειά, υπάρχουν ράγκα για το πρωί ή το βράδυ, για όταν ο ήλιος έχει μόλις ανατείλει ή έχει μόλις δύσει. Υπάρχουν ράγκα για τις διαφορετικές εποχές του χρόνου και όσοι έχουν ακούσει πολλές λένε ότι οι πιο όμορφες είναι αυτές που έχουν γραφτεί για την άνοιξη και για την εποχή των μουσώνων.
Οι ράγκα πατούν στη μελωδία και στο ρυθμό (ούτε στιγμή στην αρμονία), διδάσκονται προφορικά και, για το λόγο αυτό, έχουν έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού. Χρησιμοποιούν τρόπους (modes), σειρές από νότες που μοιάζουν στη λογική τους με τις κλίμακες, αλλά έλκουν την καταγωγή τους από τα αρχαία χρόνια. Ένας μουσικός που βρίσκεται μπροστά σε κοινό θα πρέπει να λάβει υπόψη του το χώρο όπου βρίσκεται, το χρόνο που έχει στη διάθεσή του να παίξει, τα δικά του συναισθήματα καθώς και τα συναισθήματα που θέλει να δημιουργήσει στο κοινό του. Όπως ήδη είπαμε, σε όποια ράγκα κι αν διαλέξει να αυτοσχεδιάσει, θα υπάρχει ένα κεντρικό συναίσθημα που θα τη δονεί. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι, καθώς η ινδική μουσική προκύπτει από μια έντονη προσωπική σχέση με το θείο, ο καλλιτέχνης κρίνεται από το ύψος της πνευματικής και όχι της αυστηρά καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Coltrane

Το 1959 βρίσκει τον John Coltrane να ηχογραφεί με τον Miles Davis το Kind Of Blue. Στο δίσκο αυτό ο Davis έρχεται να εμβαθύνει στην ουσία των πειραματισμών του Milestones που είχε κυκλοφορήσει ένα χρόνο νωρίτερα και να θέσει τις βάσεις της modal jazz, ενός ιδιώματος που βασίζεται στους τρόπους (modes) και όχι στις σειρές των ακόρντων, όπως συνηθιζόταν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ο Coltrane θα πάει τα πράγματα ακόμη πιο μακριά με το Africa, που καταλαμβάνει ολόκληρη την πρώτη πλευρά τού Africa-Brass. Από τώρα και πέρα το ζητούμενο δεν θα είναι να ενταχθεί αρμονικά το σόλο κάθε οργάνου στο πλαίσιο μιας σειράς ακόρντων, αλλά να γίνει όσο το δυνατόν πιο ενδιαφέρουσα η μελωδία που θα παίζει κάθε ξεχωριστό όργανο. Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για μια νίκη της μελωδίας επί της αρμονίας. Ταυτόχρονα, ο Coltrane θα ανοιχτεί σε μια τυχαιότητα που θα σχετίζεται έντονα με το συναίσθημα κάθε ξεχωριστής βραδιάς. Έτσι, κάθε σύνθεση κρατά ελάχιστα «γραμμένα» στοιχεία και επαφίεται στις συναισθηματικές διαθέσεις που διαφέρουν από συναυλία σε συναυλία. Τα μέλη του συγκροτήματος προσέρχονται με τα συναισθήματά τους, τα οποία συγκρούονται για να συμφιλιωθούν και να συγκρουστούν και πάλι.
Η νέα οπτική του Coltrane αναπτυσσόταν ραγδαία από σύνθεση σε σύνθεση και από δίσκο σε δίσκο. Κορυφώθηκε σε άλμπουμ όπως τα A Love Supreme, Meditations και Interstellar Space. Μάλιστα, το τελευταίο, το οποίο κυκλοφόρησε το 1967, βρίσκει τον Coltrane να αυτοσχεδιάζει μαζί με τον ντράμερ Rashied Ali σ’ ένα ντουέτο που θα βασιστεί στη συναισθηματική δύναμη της μελωδίας και στη σύγκρουσή της με το ρυθμό, στέλνοντας στα σκουπίδια τις περί αρμονίας δυτικές ιδέες. Ίσως κάθε σύνθεση του Coltrane από το 1961 και μετά μπορεί να αλλάξει την αντίληψή μας για τον κόσμο. Καθώς όμως τα scratch του παλιού αμερικανικού βινιλίου της Impulse (Live At Village Vanguard) με οδηγούν στις πρώτες νότες του Spiritual, νιώθω ότι αυτή η μουσική θέλει να αγγίξει το ύψος ενός απέραντου ουρανού, το πλάτος μιας άγνωστης γαλάζιας μη ύλης που εκτείνεται από τη Νέα Υόρκη μέχρι το Μπεναρές και συνδέει κάθε πλάσμα με την ουσία από την οποία προέρχεται.

Τότε, παλιά
Ο Coltrane συμφωνεί με τον Shankar στα πάντα: στους «τρόπους», στην υποχώρηση της αρμονίας, στη σημασία των συναισθημάτων, στην ανάγκη να στραφεί η μουσική δημιουργία προς την πνευματικότητα. Δεν είναι ο μόνος. Από την εποχή που ο Harrison έβαζε σιτάρ στο Tomorrow Never Knows, η ινδική παράδοση συνάντησε σε πολλές περιπτώσεις τη δυτική μουσική. Ειδικότερα στο χώρο τής τζαζ, ο John McLaughlin συναντά τον L. Shankar, τον T.S. Vinayakram και τον Zakir Hussain στους Shakti, για να ηχογραφήσουν τρεις δίσκους από το 1975 μέχρι το 1977. Εδώ το σκληρό τζαζ ροκ, που φέρνει μαζί του ο Βρετανός κιθαρίστας έρχεται να συναντήσει όχι μόνο την ινδική κλασική μουσική της Βόρειας Ινδίας, αυτήν που εκπροσωπεί ο Ravi Shankar (ιντουστάνι), αλλά και τη μουσική του ινδικού Νότου (καρνατική μουσική). Μερικά χρόνια αργότερα ο Hussain (tablas) θα κυκλοφορήσει το Making Music για την ECM, φέρνοντας τον McLaughlin σε επαφή με τον Ινδό φλαουτίστα Hariprasad Chaurasia και προσθέτοντας στο –ήδη εκρηκτικό– μείγμα τον Νορβηγό σαξοφωνίστα Jan Garbarek.
Ο Warren Senders συνδέεται στενά με τη μουσική ιντουστάνι του Βορρά. Μ’ ένα μουστακάκι που θυμίζει Άγγλο λόρδο, στρογγυλά γυαλιά και ινδικά ρούχα, μοιράζει τη ζωή του ανάμεσα στο Cambridge της Μασαχουσέτης και στο Pune της Ινδίας. Παρότι δημιουργεί τους Antigravity το 1979, η καλύτερη δουλειά τους έρχεται το 1997, με τίτλο Boogie For Hanuman και αποτελείται από επτά ράγκα που βασίζονται σε ινδικά ιερά κείμενα.
Πολύ καλούς δίσκους είχαν ηχογραφήσει τόσο ο Phil Scarff, ο οποίος ξεκίνησε με τους Antigravity, αλλά συνέχισε με τους Natraj (θα πρότεινα το The Goat Also Gallops) όσο και o Trey Gunn (προτιμήστε το The Third Star), ένας μουσικός που έπαιξε για αρκετά χρόνια με τους King Crimson.
Ίσως όμως ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν οι συνεργασίες Ινδών μουσικών με μουσικούς της Δύσης που κυκλοφόρησαν τις δεκαετίες του ’80 και του ’90 από τη δισκογραφική εταιρεία Water Lily Acoustics. Πιο σημαντικές θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε αυτή του κιθαρίστα Ry Cooder με τον Ronu Majumdar, που παίζει bansuri (ινδικό φλάουτο) στο Hollow Bamboo, και του επίσης κιθαρίστα της τζαζ Larry Coryell με τον βιολονίστα L. Subramaniam στο εξαιρετικό From The Ashes.
Ασφαλώς, δεν θα μπορούσαμε να ξεχάσουμε μουσικούς όπως ο Trilok Gurtu ή ο Don Cherry που ανέδειξαν επί μέρους σχέσεις της ινδικής μουσικής με την τζαζ μέσα από αρκετούς δίσκους τους. Μάλιστα, o Trilok Gurtu, ένας εξαιρετικός περκασιονίστας, έχει επισκεφτεί πολλές φορές την Ελλάδα για συναυλίες.

Σήμερα, τώρα
Πριν από μερικούς μήνες κυκλοφόρησε μια συλλογή με τίτλο Miles From India, σε παραγωγή του διάσημου παραγωγού της τζαζ, Bob Belden, και με τη συμμετοχή μουσικών από την Αμερική και την Ινδία. Παίζοντας συνθέσεις του Miles Davis αναμειγνύουν δυτικά με ανατολικά όργανα, συνταιριάζουν ήχους και ιδέες και φέρνουν στο φως συνεργασίες που επωάζονταν επί πολλά χρόνια. Το πιο σημαντικό πρόσωπο αυτής της νέας σύνδεσης της ινδικής παραδοσιακής μουσικής με την τζαζ είναι ο τριανταοκτάχρονος αλτοΐστας Rudresh Mahanthappa, ο οποίος έχει ινδική καταγωγή αλλά μένει στη Νέα Υόρκη, όπου σπούδασε φλάουτο με ράμφος (κλασικό ρεπερτόριο), για να στραφεί σύντομα στην τζαζ και να γίνει ένας από τους καλύτερους σπουδαστές του Berklee.
Ο Mahanthappa ένιωθε απόλυτα Αμερικανός, μέχρι που άκουσε το δίσκο Saxophone Indian Style τού επίσης αλτοΐστα Kadri Golpanath, ο οποίος ζούσε στην Ινδία, ένιωθε απόλυτα Ινδός και χρησιμοποιούσε το άλτο σαξόφωνο ως όργανο που θα μπορούσε να κατάγεται από την Ινδία. Τα αμιγώς ινδικά ηχοχρώματα που δημιουργούσε ο Gopalnath έκαναν τον Mahanthappa να επισκεφτεί την Ινδία και να συναντήσει τον αρκετά μεγαλύτερό του σαξοφωνίστα. Η συνεργασία τους ηχογραφήθηκε στο εξαιρετικό Kinsmen, το οποίο κυκλοφόρησε στα τέλη του 2008 και παρουσιάζει ανάγλυφα τις καινούργιες τάσεις της σχέσης της ινδικής μουσικής με την τζαζ. Ο Mahanthappa, ο οποίος είναι βαθιά επηρεασμένος από την τελευταία –και πιο πνευματική– εποχή του Coltrane, έχει ηχογραφήσει επίσης τα δυτικότροπα Codebook και Raw Materials· το τελευταίο μάλιστα με τον επίσης ινδικής καταγωγής νεαρό και πολύ ταλαντούχο πιανίστα Vijay Iyer, που με τη σειρά του φιλοξενεί τον Mahanthappa σε ένα ακόμη περυσινό άλμπουμ, το Tragicomic.
Στη δροσιά της νύχτας που τελειώνει, οι αυτοσχεδιασμοί του Mahanthappa συναντούν τις τάμπλες του Hussain που δίνει τη θέση του στον Coltrane. Στο πρώτο φως της αυγής βλέπεις τα σύνορα της μουσικής να εξαφανίζονται, βλέπεις τις νότες να χορεύουν ελεύθερες, βλέπεις τον Ινδικό ωκεανό να περνάει τις νοτιότερες όχθες της Αφρικής και να χύνεται στον Ατλαντικό. Βλέπεις τα θεραπευτικά νερά του Γάγγη να μετατρέπονται σε ατμό και να ξεχύνονται από τις σχάρες της Νέας Υόρκης.
Στην Ινδία υπάρχει μια ράγκα για τα πάντα: υπάρχει μια ράγκα για τη νύχτα και μια ράγκα για τη μέρα. Υπάρχει μια ράγκα που αποχαιρετά το σκοτάδι και υπάρχει μια ράγκα που υποδέχεται τον ήλιο.
(Η μουσική του Ravi Shankar μέσα από τα scratch ενός δίσκου παλιού.)
Ξημερώνει… 



Πηγή:ΔΙΦΩΝΟ

Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

Eλένη και Σουζάνα Βουγιουκλή

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Ελένη και η Σουζάνα Βουγιουκλή ξεκίνησαν από πολύ νωρίς να εξερευνούν τις μουσικές του κόσμου και να  πειραματίζονται με τις δυνατότητες που προσφέρει η ανθρώπινη φωνή, ως εγγενές μουσικό όργανο. Με ιδιαίτερη έμφαση στην πρωτότυπη γλώσσα και με σεβασμό στην προφορά και την εκφορά της, τραγουδούν σε πάνω από είκοσι γλώσσες και διαλέκτους, τόσο a cappella όσο και με τη συνοδεία πιάνου, κιθάρας και κρουστών που παίζουν οι ίδιες.
Tο ρεπερτόριό τους αποτελούν τραγούδια από τις παραδόσεις διαφόρων λαών: ρεμπέτικα και παραδοσιακά ελληνικά σε όλες τις διαλέκτους συμπεριλαμβανομένων ελληνόφωνων της Κ. Ιταλίας, τραγούδια των Βαλκανίων, πορτογαλέζικο fado,  ναπολιτάνικα, ισπανόφωνα, ιρλανδέζικα, γαλλικά, τούρκικα, αραβικά, τσιγγάνικα, αμερικάνικο μπλουζ, σεφαραδίτικα καθώς επίσης και δικές τους συνθέσεις.
Έχουν συνεργαστεί με πολλούς γνωστούς καλλιτέχνες όπως με τη Μαρία Φαραντούρη στο Ηρώδειο, τον Θανάση Γκαϊφύλλια, τον Λουδοβίκο των Ανωγείων, τον Ψαραντώνη, τον Θ. Παπακωνσταντίνου (cd «Ο Σαμάνος»), την Τ. Λύγαρη ( στο μουσικό βαγόνι Orient express του θεάτρου Το Τρένο στο Ρούφ, με τις μουσικές παραστάσεις «Μάγισσες στο Ρούφ» και «Οι κυρίες τραγουδούν και…μπλούζ»), Χρ. Θηβαίο και Γ. Σπάθα (cd «Ελένη και Σουζάνα Βουγιουκλή») , τον Βασίλη Λέκκα κ.ά.
ΕΛΕΝΗ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΗ 

Η Ελένη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στην Ξάνθη. Πτυχιούχος του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Παν/μίου Μακεδονίας και συγγραφέας του βιβλίου «Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία». Έχει σπουδές στο πιάνο -από πέντε ετών-, ανώτερα θεωρητικά και μονωδία, βυζαντινή μουσική, καθώς και τζαζ τραγούδι και θεωρητικά. Ξεκίνησε με δημοτικό τραγούδι από οκτώ χρονών και διακρίθηκε στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας, με το Α΄ Βραβείο στο τραγούδι a cappella. Έχει δώσει συναυλίες - έθνικ-, κλασικής και παραδοσιακής μουσικής σε σημαντικές διοργανώσεις και διεθνή φεστιβάλ σε Ελλάδα, Κύπρο, Ελβετία, Βουλγαρία, Η.Π.Α, Ιταλία, Ουκρανία, Τουρκία, Ρουμανία κ.α. Ως μέλος παραδοσιακών συγκροτημάτων έχει πολλές εμφανίσεις και καταγραφές σε CD με τραγούδια από τη Μ. Ασία, τη Θράκη κι άλλες περιοχές.  Ασχολείται με τον κλασικό και παραδοσιακό χορό, καθώς  και με την έρευνα στο θέατρο-performing. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά, τούρκικα, αραβικά, λίγα ρωσικά και ιταλικά.

 ΣΟΥΖΑΝΑ ΒΟΥΓΙΟΥΚΛΗ

Η Σουζάνα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ξάνθη. Πτυχιούχος του Τμήματος Μαθηματικών, κατεύθυνση Καθαρά Μαθηματικά, του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τρεις πρωτότυπες εργασίες στην Άλγεβρα. Έχει σπουδές στο πιάνο - από πέντε ετών-, κιθάρα, ανώτερα θεωρητικά και μονωδία, καθώς και στη τζαζ- τραγούδι και θεωρητικά. Ακόμη, ασχολείται με τη σύνθεση. Έχει δώσει πολλές συναυλίες - έθνικ-, κλασικής και παραδοσιακής μουσικής σε σημαντικές διοργανώσεις και διεθνή φεστιβάλ σε  Ελλάδα, Κύπρο, Ελβετία, Βουλγαρία, Ιταλία, Ουκρανία, Τουρκία, Ρουμανία κ.α. Ασχολείται με τον χορό - κλασικό, παραδοσιακό και αφρο-τζαζ, καθώς και με την έρευνα στο θέατρο-performing. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά, καθώς και λίγα ιταλικά και πορτογαλικά. Η μελέτη της σχέσης μουσικής και μαθηματικών είναι ένα από τα πράγματα που την ενδιαφέρουν ιδιαίτερα και μελλοντικός στόχος της,  η περαιτέρω έρευνα σε αυτόν τον τομέα.

 
Τραγούδι από την Κάτω Ιταλία, από την Grecia Salentina
Στίχοι με ελληνικούς χαρακτήρες για σωστότερη ανάγνωση:
 
Τι εν γλυτσεα τουση νυφτα τι εν ωρια
τσ εβω ε πλωνω πενσεοντα σ εσενα
τσ ετου μπει στη φενεστρα σου αγαπη μου
της καρδίας μου σου νοιφτω τη πενα

Εβω παντα σ εσενα πενσεω
γιατι σενα φσυχη μου γαπω
τσαι που παω που συρνω που στεω
στη καρδια μου παντα σενα βαστω

Καληνυφτα σε φηνω τσαι παω
πλάια σου τι βω πίρτα πρικό
τσαι που παω που συρνω που στεω
στη καρδια μου παντα σενα βαστω

Η Μουσική στο Ραδιόφωνο... Τι κρίμα!

 Θυμάμαι πριν μερικά χρόνια που άνοιγες το ραδιόφωνο και είχες να διαλέξεις ανάμεσα σε πέντε το λιγότερο σταθμούς...

 Τώρα πλέον ανοίγεις το ραδιόφωνο και ακούς τον βομβαρδισμό από ραδιοφωνικά σποτάκια - αστείας διάρκειας - το καθένα. Πρέπει να κάνεις δύο ολόκληρες στροφές στο κύκλο όλων των συχνοτήτων για να βρεις κάτι ποιοτικό και αξιόλογο. Παλιά τραγούδια είναι ακατόρθωτο να πετύχεις πέρα από δύο ραδιοφωνικούς σταθμούς που δυστυχώς είναι λες και να παίζουν κάθε μέρα το ίδιο πρόγραμμα...

Η ευκολία των cds και των mp3 έχει αφήσει στο περιθώριο την έννοια του παλιού, καλού ραδιοφώνου.

Όταν τα μισά ελληνικά τραγούδια που παίζονται είναι ότι ακούγεται στα μπουζούκια και τα άλλα μισά είναι τραγούδια βγαλμένα από εκπομπές "Παρατράγουδα", όταν όλα τα ξένα προγράμματα παίζουν δέκα ανακυκλώσιμα τραγούδια είναι δυνατόν να μην υποστηρίξει κανείς την τεχνολογία των cds;

Είναι κρίμα να χαθεί η μαγεία του ραδιοφώνου!

Αυτή η αμεσότητα που προσφέρει στον ακροατή και αυτή η προσμονή για το επόμενο τραγούδι δεν βρίσκεται πουθενά. Και πόσον μάλλον στις μέρες μας που όλοι είμαστε ώρες ατελείωτες μέσα σε ένα αυτοκίνητο, να μην έχουμε μια καλή συντροφιά που θέλεις να την αναζητάς ξανά και ξανά.

Ραδιόφωνο στις μέρες μας ίσον ποσότητα και δυστυχώς ποσότητα είναι τα πάντα πια...

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010

Συνέντευξη Χρηστου Θηβαίου

Μια εκπληκτική συνέντευξη του Χρήστου Θηβαίου για τα παιδικά του χρόνια, τα Εξάρχεια όπου μεγάλωσε και τους λόγους τους οποίους ασχολήθηκε με τη μουσική.
 Για τα φοιτητικά του χρόνια δίπλα στον Ουμπέρτο Έκο, όπως και για τη συνεργασία του με τον Θάνο Μικρούτσικο αλλά και πολλούς αλλους.
Μιλά επίσης για το μεγάλο κεφάλαιο της ζωής του, τους Συνήθεις Υποπτους αλλά και για τα επόμενα του βήματα που πραγματικά αξίζουν την προσοχή σας!!!

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Μ. Βαμβουνάκη -Η μοναξιά είναι από χώμα

Η αγάπη δεν είναι κατα περίσταση, η αγάπη είναι άνευ όρων, δεν παζαρεύει δούναι και λαβείν, η αγάπη είναι έξοδος γιατί το εγώ το κάνει εσύ και σε λυτρώνει.
Στην αναμέτρηση ανάμεσα σε σένα και μένα αναμετρήθηκε ο εγωϊσμός μου με το σύμπαν. Αρχίζω να το αναγνωρίζω ύστερα από τόσες μάχες και τόσους τραυματισμούς πως η δόξα του πολέμου είναι η συμφιλίωση κι η δόξα του νικητή η υποταγή. Η ευγενική υποταγή όπως του βράχου που από σθένους περίσσια σκύβει και πλένει με θάλασσα τα πόδια της στεριάς.
Όχι καλή μου αγάπη, εσύ δεν τελειώνεις, το τέλος σου δεν έχει τελειωμό. Τα πράγματα δεν τελειώνουν έτσι εύκολα όπως το λέμε, τα πράγματα μεταλλάσσονται κι εγώ τώρα μεταλλάσσω τον απάνθρωπο έρωτά μου, σε αγάπη φιλάνθρωπη.
Δεν θέλω να μιλώ άλλο για μένα. Οι λέξεις είναι φυλακή, κατακρατούν τα δεύτερα και τους ξεφεύγει το κύριο που πετά πέρα σαν ήχος καμπάνας που σε τίποτα δεν φυλακίζεται. Οι λέξεις ταριχεύουν το ζωντανό και δεν το αφήνουν να περπατήσει.
Σ’ αγαπώ πια τόσο που δεν σ’ εχω ανάγκη. Σ’ αγαπώ τόσο που σε απαλλάσσω από μένα. Σ΄αγαπώ αληθινά και δεν φοβάμαι. Κατόρθωσα πραγματικά να μη σε φοβάμαι!
Ο φόβος σου ήταν πανίσχυρος. Με φόβο γεννηθήκαμε, με φόβο ανατραφήκαμε, τίποτα σχεδόν δικό μας δεν είναι ελεύθερο κι είναι δύσκολο να ξαναγεννηθούμε. Λεγεώνες μέσα μας και λεγεώνες προγόνων πίσω μας φοβούνται. Ελευθερία είναι η νίκη του φόβου και τον φόβο η φιλαυτία μας τον σπέρνει. Από πάνω της περνά η πύλη που βγάζει στη ζωή την αληθινή κι άλλον τρόπο δεν έχουμε. Άλλο τρόπο δεν έχω για να ζήσω: να σ’αγαπώ άφοβα, ελεύθερα.
Αγαπώντας σε να υπάρχω, τι να τα κάνω τα ίχνη…
Να σε αγαπώ άφοβα, ελεύθερα! Αρχίζω να εμπιστεύομαι την ζωή και να μην έχω αγωνία. Ζωή δεν είπαμε πως είναι το άλλο όνομα της αλήθειας;
Οι λέξεις είναι ξένα σώματα. Μ’ ενοχλούν. Μπορώ πια να σωπάσω.

Imagine...


Σαν σήμερα συμπληρώνονται τριάντα χρόνια, από την μέρα που ο σημαντικότερος ίσως, μουσικός, διώχνεται από αυτή τη ζωή με τον πιο άδικο τρόπο. Ένα βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου του 1980, ο Μαρκ Τσάπμαν πυροβόλησε και τραυμάτισε θανάσιμα τον Λένον, έξω από την οικία του (στο ιστορικό κτίριο Dakota της Νέας Υόρκης) και ενώ ο τελευταίος επέστρεφε μετά από την ηχογράφηση των τραγουδιών Walking on Thin Ice και It Happened, που προορίζονταν για τον επόμενο δίσκο του. Ο Τσάπμαν είχε προσεγγίσει τον Λένον νωρίτερα την ίδια ημέρα, κατά την αναχώρησή του από το σπίτι του, αποσπώντας μάλιστα ένα αυτόγραφο του. Μετά την επιστροφή του Λένον από το στούντιο ηχογράφησης, ο Τσάπμαν τον πυροβόλησε πισώπλατα, συνολικά τέσσερις φορές. Σύμφωνα με την αυτοψία, οι μισές σφαίρες διαπέρασαν το αριστερό μέρος του σώματός του στο ύψος του στήθους, ενώ οι υπόλοιπες τον τραυμάτισαν κοντά στον αριστερό ώμο. Όλες προκάλεσαν εσωτερική αιμορραγία, ενώ η θανάσιμη σφαίρα διαπέρασε την αορτή του.
Σύμφωνα με τις αναφορές των μαρτύρων και των αστυνομικών αρχών, μετά τη δολοφονία, ο Τσάπμαν παρέμεινε στον τόπο του εγκλήματος μέχρι την άφιξη της αστυνομίας. Εκτός από το όπλο του εγκλήματος, στην κατοχή του υπήρχαν ένα αντίτυπο του δίσκου Double Fantasy, στο εξώφυλλο του οποίου είχε υπογράψει νωρίτερα ο Λένον, ένα αντίτυπο του μυθιστορήματος The Catcher in the Rye του Τ. Ν. Σάλιντζερ, καθώς και κασέτες με τραγούδια των Beatles. O Λένον οδηγήθηκε αμέσως στο νοσοκομείο Ρούζβελτ, όπου με την άφιξή του επισημοποιήθηκε ο θάνατός του από υποογκαιμικό σοκ, που προκλήθηκε λόγω της μεγάλης απώλειας αίματος. Δύο ημέρες αργότερα, η σορός του αποτεφρώθηκε στο κοιμητήριο του Φέρνκλιφ, στη Νέα Υόρκη. Ο Μαρκ Τσάπμαν καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Σε ψυχιάτρους του δικαστηρίου διηγήθηκε πως «κακά πνεύματα» τον παρότρυναν να δολοφονήσει τον Λένον ενώ το 2004 ομολόγησε επίσης πως ένας από τους λόγους που τον ώθησαν στην εγκληματική του ενέργεια ήταν η επιθυμία του να προβληθεί, αισθανόμενος πως μέχρι τότε ήταν ασήμαντος.

Ο Lennon είχε όρεξη να ζήσει. Με όλη τη σημασία της λέξης. Μπορεί να άνηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά συγκροτήματα της εποχής τους Beatles και εξωτερικά να ήταν ένα σκαθάρι,ένα είδωλο.Μέσα του όμως ήταν κάτι πολύ περισσότερο. Ήταν επαναστάτης. Ήταν ειρηνιστής. Ήταν φιλάνθρωπος. Ήταν οραματιστής.
Πολεμούσε το σύστημα, τους αναίτιους πολέμους, τα ρατσιστικά καθεστώτα, τις διακρίσεις, την εικόνα που είχε επί Beatles. Όσο κι αν οι Beatles τον έκαναν γνωστό, ο Lennon απελευθερώθηκε μετά από αυτούς. Και σαν άνθρωπος και σα μουσικός. Ποτέ δε φοβήθηκε για τη ζωή του. Ίσως αυτό ήταν και το μοναδικό λάθος που έκανε στη ζωή του. Πίστευε πως όλοι είμαστε ίσοι, κανείς δεν ήταν ανώτερος. Δε θεωρούσε τον εαυτό του σταρ οπότε δε φερόταν και ως σταρ. Την ώρα που οι υπόλοιποι της γενιάς του, περιποιούνταν τα μαλλιά τους, άλλαζαν τις γυναίκες σαν τα πουκάμισα και έβγαζαν γλυκανάλατα τραγουδάκια, ο Lennon μιλούσε για ανθρώπινα δικαιώματα, για παράνομους πολέμους, χρησιμοποιώντας σαν όπλο το όνομα του, την παρουσία του. Αγαπήθηκε και μισήθηκε όσο λίγοι. Αυτό ήταν και το τίμημα της ζωής που επέλεξε να έχει. Πως θα τον αγαπούσαν πολλοί και θα τον μισούσαν περισσότεροι

Χωρίς να θέλω να είμαι απόλυτη αυτό που διαπιστώνω είναι ότι σήμερα δεν υπάρχουν καλλιτέχνες σαν τον John Lennon . Καλλιτέχνες που να υπερασπίζονται τα δικαιώματα του κόσμου. Όλα αγοράζονται και όλα πωλούνται.Οι καιροί ζορίζουν, τα ανθρώπινα δικαιώματα χάνονται μέσα σε μνημόνια, τα εργατικά έχουν χαθεί κι αυτά προ πολλού. Κι όμως πάντα θα έχεις την ελπίδα. Πως δεν είναι μόνο ο Lennon, ο Σιδηρόπουλος, ο Bob Marley, o Άσιμος και τόσοι ακόμα που δυστυχώς μας άφησαν εδώ και καιρό για να γίνουν άγγελοι που μας προστατεύουν. Αλλά δυστυχώς δεν αρκούν αυτοί… Κι αυτό το συνειδητοποιώ μέρα με τη μέρα…


You may say that I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope someday you'll join us
And the world will be as one

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

Χαλίλ Γκιμπράν-Ανατολική Φιλοσοφία



Ο Χαλίλ Γκιμπράν δεν ήταν μόνο ένας ποιητής αλλά και ένας φιλόσοφος. Ήταν ένας μάγος των ψυχών, όπως αναφέρει ο μύθος για τον Ορφέα, μόνο που αυτός μάγευε όχι με την φλογέρα αλλά με τα λόγια του.

Η ποίησή του είναι έντονα επηρεασμένη από την ανατολική διδασκαλία. Μάλιστα εκφράζει τόσο πολύ αυτή την γνώση της ανατολής, που ο αναγνώστης καθώς τον διαβάζει δεν μπορεί να ξεχωρίσει ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που κάνει τόσο ενδιαφέρουσα και εντυπωσιακή την ποίησή του. Η γνώση που κατέχει για την Φύση και τον Άνθρωπο ή ο γλυκός και τρυφερός του λόγος που αγγίζει σαν απαλό χάδι την ψυχή μας;

Στην συνέχεια θα δούμε κάποια αποσπάσματα της ποίησής του, που αναφέρονται σε πανάρχαιες ανατολικές διδασκαλίες. Μια από τις πιο βασικές ερωτήσεις της φιλοσοφίας είναι «τι είναι ο άνθρωπος;» Οι σκέψεις του, τα συναισθήματα του, η ζωτική του ενέργεια, το πνεύμα , η ψυχή του;

Η ανατολική διδασκαλία αναφέρει μια 7πλή σύνθεση του ανθρώπου που αποτελείται από 4 επίπεδα που ο άνθρωπος έχει εν ενεργεία και αποτελούν την προσωπικότητά του -αυτά είναι το φυσικό του σώμα, η ενέργειά του, τα συναισθηματικός του φορέας του και ο νοητικός του- και άλλα τρία επίπεδα που αποτελούν το πνευματικό αθάνατο μέρος του και υπάρχουν εν δυνάμει στον άνθρωπο και αυτά είναι ο Αγνός Νους, η Αγάπη-Σοφία και η Βούληση.

Στο ποίημά του “οι επτά εαυτοί” παρουσιάζει μια συζήτηση που άκουσε κάποια νύχτα ανάμεσα στους 7 εαυτούς του, ο καθένας είχε τον δικό του λόγο να γκρινιάζει για το πόσο δυστυχισμένος είναι και για το πόσο δύσκολο είναι το έργο του, ώσπου στο τέλος μιλά και ο έβδομος εαυτός που προσπαθεί να εναρμονίσει όλους τους επαναστατημένους αυτούς λέγοντας:”...Αχ και να μπορούσα σαν και σας να’μουν εαυτός με προκαθορισμένο κλήρο. Μα εγώ δεν έχω. Είμαι ο εαυτός που τίποτα δεν κάνει, Κείνος που κάθεται στο πουθενά και στο ουδέποτε ενόσω εσείς ασχολείστε με την αναδημιουργία της ζωής. Εσείς ή εγώ θα’πρεπε να επαναστατήσω; Οι άλλοι τον κοίταξαν με οίκτο μα χωρίς να πουν τίποτα πια ο ένας στον άλλον τράβηξαν για ύπνο τυλιγμένοι σε μια χαρούμενη εγκαρτέρηση. Μα ο έβδομος εαυτός απόμεινε γρηγορώντας σε ενατενισμό του τίποτα που βρίσκεται πίσω από τα πράγματα όλα. (σελ.29 ο Τρελός)

Στο βιβλίο ο τρελός αφιερώνει την διδασκαλία της επταπλής σύνδεσης στο πρώτο του ποίημα, παραθέτω το παρακάτω κομμάτι από αυτό. “...με ρωτάς πώς γίνηκα τρελός. Να πως: Μια μέρα, καιρό πριν γεννηθούν πολλοί θεοί ξύπνησα από ύπνο βαθύ και ανακάλυψα πως όλες οι μάσκες είχαν κλεφτεί -και οι εφτά μάσκες που είχα φτιάξει και είχα φθείρει μέσα σε εφτά ζωές...

...Για πρώτη φορά ο ήλιος φίλησε το γυμνό μου πρόσωπο και η ψυχή μου φλογίστηκε από αγάπη για τον ήλιο και δεν ήθελα τις μάσκες μου πια τώρα. και μέσα σε έκσταση φώναξα: Ευλογημένοι οι κλέφτες που έκλεψαν τις μάσκες μου. Έτσι γίνηκα τρελός. (σελ. 11 ο Τρελός)

Αυτό το σημείο μας θυμίζει επίσης τον άνθρωπο που βγαίνει από την σπηλιά του Πλάτωνα και λούζεται στο φως της αλήθειας απαλλαγμένος από τις αλυσίδες του.

Αυτές οι δύο πλευρές του ανθρώπου, δηλαδή το «Εγώ» του, το Αθάνατο Πνεύμα και το υλικό του μέρος το θνητό, η προσωπικότητά του τα αναφέρει και σε άλλα σημεία της ποίησής του. Να θυμάσαι ότι η θεïκότητα είναι ο πραγματικός εαυτός του ανθρώπου. (σελ.55 Φωνή του Δασκάλου)

Για να εξηγήσει αυτές τις δύο φύσεις χρησιμοποιεί το γνωστό παράδειγμα με το λάδι και το λυχνάρι: “ Είσαστε πνεύματα παρόλο που κινείστε μέσα σε σώματα, και σαν το λάδι που καίει μες στο σκοτάδι είστε φλόγες παρ’όλο που διατηρείστε μέσα σε λυχνάρια. Αν δεν ήσασταν τίποτα άλλο παρά σάρκες, τότε η παρουσία μου μπροστά σας και η ομιλία μου θα ήταν κάτι το άδειο, σαν να μιλούν δύο νεκροί. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει...” (σελ. 34 Κήπος του Προφήτη)

Σε άλλο σημείο αναφέρεται πάλι στο πνευματικό στοιχείο. “...Φίλε μου δεν είμαι εκείνο που φαίνομαι. Το θώρι μου δεν είναι άλλο παρά το ντύσιμο που φορώ που με προστατεύσει από τα ερωτήματά σου και σένα από την ολιγωρία μου. Το ΕΓΩ σε μένα φίλε μου, σπίτι του έχει το σπίτι της σιγής και μέσα σε αυτό θα παραμείνει για πάντα απαρατήρητο, απρόσιτο.

Η Μετενσάρκωση και το Κάρμα είναι άλλες δύο βασικές διδασκαλίες της ανατολικής φιλοσοφίας. Η δοξασία της Μετενσάρκωσης αναφέρει ότι το Εγώ, το Αθάνατο στοιχείο του ανθρώπου, ντύνεται διαδοχικά διάφορα ανθρώπινα σώματα (μάσκες) για να μπει στην ύλη, να πάρει εμπειρίες, να γνωρίσει, να πολεμήσει αυτή την τραχιά του όψη και σιγά σιγά να κατακτήσει την αλήθεια μέσα από την συνειδητότητα, να φτάσει δηλαδή στην αιωνιότητα όπου δεν θα χρειάζεται να ξαναενσαρκωθεί, διότι θα έχει ενωθεί με το πιο θείο κομμάτι του.

“...Εγώ ο άνθρωπος , τέλος δεν έχω...”

Σε ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο στον Προφήτη (σελ. 105) μας παρουσιάζει την διδασκαλία της μετενσάρκωσης μέσα από την διαδικασία του νόμου των κύκλων, στο παράδειγμα της βροχής.: “... Η Ομίχλη που πλανιέται το ξημέρωμα, αφήνοντας μόνο δροσιά στους αγρούς θα υψωθεί και θα συγκεντρωθεί σε ένα σύννεφο και μετά θα πέσει σαν βροχή, και εγώ δεν διαφέρω από την Ομίχλη...”

Στον κήπο του Προφήτη το λέει ξεκάθαρα “...Ο Θάνατος δεν αλλάζει τίποτα, εξόν από τις μάσκες που σκεπάζουν τα πρόσωπά τους...” (σελ. 71)

“...Μην ξεχνάτε ότι θα ξαναγυρίσω κοντά σας. Λίγο ακόμη και η λαχτάρα μου θα μαζέψει σκόνη και αφρό για ένα άλλο σώμα. Λίγο ακόμα, μια στιγμή ανάπαυσης πάνω στον άνεμο και μια άλλη γυναίκα θα με γεννήσει. (σελ. 118 Ο προφήτης)

“...Σε τούτο τον κήπο κείτονται θαμμένοι από τα χέρια των ζωντανών ο πατέρας και η μάνα μου. Εδώ κείτονται θαμμένοι οι σπόροι των περασμένων χρόνων που ήρθαν Καβάλα στα φτερά του ανέμου. Χιλιάδες φορές θα θαφτούν εδώ η μάνα και ο πατέρας μου και χιλιάδες φορές ο άνεμος θα θάψει τον σπόρο και χιλιάδες φορές εσείς και γω θα’ρθουμε σε αυτόν τον κήπο και θα υπάρχουμε αγαπώντας την ζωή. (σελ.55 Κήπος του προφήτη).

Και για το Κάρμα τον νόμο της δράσης και της αντίδρασης, που εξ αιτίας του ξαναενσαρκώνται ο άνθρωπος λέει : “...Διάβασε τα κατάστιχα του χθες και θα καταλάβεις ότι ακόμα χρωστάς στους ανθρώπους και στη ζωή...” (θησαυρός σοφίας σελ. 180)

Ο δυαδισμός για τον Χαλί Γκιμπράν, σαν έκφραση δύο αντίθετων τάσεων όπως διαμορφώθηκε μετά τον χριστιανισμό (π.χ. καλό κακό) δεν υφίσταται , όπως ακριβώς δεν υφίσταται και στον αρχαίο φιλοσοφικό κόσμο. Ακολουθεί και εδώ την ανατολική διδασκαλία ότι κάθε τι περιλαμβάνει και τις δύο πλευρές (θηλυκό και αρσενικό) και το ένα ενυπάρχει μέσα στο άλλο, και αυτό ακριβώς είναι η ανάγκη που κινεί την εξέλιξη.

....” Είστε καλοί με αμέτρητους τρόπους και όταν δεν είστε καλοί δεν είστε κακοί. Είστε απλώς τεμπέληδες και χασομέρηδες . Κρίμα που τα ελάφια δεν μπορούν να διδάξουν την γρηγοράδα στις χελώνες...”

Για τον Χ.Γ. το συναίσθημα και η λογική δεν βρίσκονται σε σύγκριση ανώτερο- κατώτερο απλώς πρέπει να μάθουμε να τα κυριαρχούμε.

“...γιατί η λογική όταν κυβερνά μόνη της είναι μια δύναμη που περιορίζει και το πάθος όταν δεν το προσέξουμε γίνεται φλόγα αυτοκαταστροφής. Αφήστε την ψυχή σας να κατευθύνει το πάθος σας με λογική για να μπορέσει αυτό σαν τον φοίνικα να αναγεννηθεί από τις στάχτες του (Μάνας)....” και καταλήγει “...είστε όλοι καλοί όταν είστε ένα με τον εαυτό σας...” (σελ.83 Ο Προφήτης)

Σε άλλο σημείο τα περιγράφει όλα αυτά με πιο ποιητικό τρόπο: ...”δεν είναι η φλογέρα που γαληνεύει το πνεύμα σας το ίδιο εκείνο ξύλο που κόπηκε με μαχαίρια; Δεν είναι η κούπα που κρατά το κρασί σας η ίδια κούπα που ψήθηκε στο φούρνο του αγγειοπλάστη;...”

Ο Χαλίλ Γκιμπράν σαν φιλόσοφος ποιητής δεν θα μπορούσε παρά να αντιλαμβάνεται την σχέση μικρόσκοσμου-μακρόκοσμου μέσα από την φιλοσοφική της διάσταση. Είναι πολύ φυσικό ένας τόσο διεισδυτικός παρατηρητής να βλέπει αυτή την σχέση σε όλες τις μικρές ή μεγάλες ομορφιές γύρω του: “...Η εμφάνιση του πρωινού ήλιου που καθρεπτίζεται μέσα σε μια δροσοσταλίδα δεν είναι μικρότερη από τον ίδιο τον ήλιο. Η ανταύγεια της ζωής μέσα στην ψυχή σας δεν είναι τίποτα λιγότερο από την ίδια την ζωή ...” (σελ. 39 κήπος)

Πιο κάτω παραθέτω ένα ποίημα του αυτούσιο το οποίο δείχνει αυτή την σχέση με ένα πολύ απολαυστικό χιούμορ.

“...Τρία μυρμήγκια συναντήθηκαν πάνω στην μύτη κάποιου που ξαπλωμένος κοιμόταν στον ήλιο. Αφού αλληλοχαιρετήθηκαν στάθηκαν να κουβεντιάσουν. Το πρώτο μυρμήγκι είπε “αυτοί οι λόφοι και οι πεδιάδες είναι οι πιο γυμνόκαρπες από ότι έχω δει ποτέ μου. Έψαχνα ολημερίς ένα σποράκι και δεν βρήκα τίποτα.” Κι είπε το δεύτερο “ Κι εγώ τα ίδια. Αυτή ναι θαρρώ, κείνη που λεν οι συμπατριώτες μου μαλακή και κινούμενη γη που σε δαύτη τίποτα δεν φυτρώνει.”

Τότε το τρίτο μυρμήγκι, σήκωσε το κεφάλι του κι είπε: ”Φίλοι μου στεκόμαστε αυτή την στιγμή πάνω στην μύτη του υπερμύρμηγκα, του πανίσχυρου και άπειρου Μυρμηγκιού που το σώμα του είναι τόσο μεγάλο που δεν μπορούμε να το δούμε, που η σκιά του είναι τόσο απέραντη που δεν μπορούμε να την σκιαγραφήσουμε, που η φωνή του είναι τόσο βροντερή που να μην μπορούμε να την ακούσουμε και είναι αυτός πανταχού παρόντος”.

Όταν το τρίτο μυρμήγκι μίλησε έτσι, τα άλλα αλληλοκοιτάχτηκαν και γέλασαν. Και την ίδια εκείνη στιγμή ο άνθρωπος κουνήθηκε στον ύπνο του σήκωσε το χέρι του και έξυσε την μύτη του, και τα τρία μυρμήγκια γίνηκαν λιώμα.”

Σαν φιλόσοφος πρεσβεύει κι αυτός την Ανεξιθρησκία “σ’ αγαπώ αδερφέ μου όποιος κι αν είσαι είτε λατρεύεις το θεό σε εκκλησία, είτε γονατίζεις στο ναό σου, είτε προσεύχεσαι στο τζαμί σου. Εσύ κι εγώ είμαστε όλοι παιδιά μιας πίστης γιατί τα διάφορα μονοπάτια της θρησκείας είναι δάχτυλα του χεριού ενός γεμάτου αγάπη Ανώτερου Όντως έτοιμο να τους δεχτεί όλους...”

“...Ο Θεός έφτιαξε την αλήθεια με πολλές πόρτες για να δέχεται κάθε πιστό που τις χτυπάει...”

“...Ο αληθινά θρήσκος άνθρωπος δεν ασπάζεται μια Θρησκεία κι εκείνος που ασπάζεται μια θρησκεία δεν έχει καμία..” (σελ. 175 θησαυρός σοφίας)

Αυτά λοιπόν είναι λίγα από τα αποσπάσματα των λόγων ενός ποιητή που ξέρει να αναζητά, να αφουγκράζεται μέσα του, να γαληνεύει με αυτό το ήρεμο πάθος την ταραγμένη ψυχή των ανθρώπων, σαν ένας αγαπημένος αδερφός που μας μιλά για τις εμπειρίες του ....



Ο ΚΗΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ

Όταν η αγάπη σε καλεί, ακολούθησέ την, Μόλο που τα μονοπάτια της είναι τραχιά κι απότομα. Κι όταν τα φτερά της σε αγκαλιάσουν, παραδώσου, μόλο που το σπαθί που είναι κρυμμένο ανάμεσα στις φτερούγες της μπορεί να σε πληγώσει.
Κι όταν σου μιλήσει, πίστεψε την, μ' όλο που η φωνή της μπορεί να διασκορπίσει τα όνειρά σου σαν το βοριά που ερημώνει τον κήπο.
Γιατί όπως η αγάπη σε στεφανώνει, έτσι και θα σε σταυρώσει. Κι όπως είναι για το μεγάλωμα σου, είναι και για το κλάδεμά σου.
Κι όπως ανεβαίνει ως την κορφή σου και χαϊδεύει τα πιο τρυφερά κλαδιά σου που τρεμοσαλεύουν στον ήλιο,
Έτσι κατεβαίνει κι ως τις ρίζες σου και ταράζει την προσκόλληση τους στο χώμα.
Σα δεμάτια σταριού σε μαζεύει κοντά της.
Σε αλωνίζει για να σε ξεσταχιάσει.
Σε κοσκινίζει για να σε λευτερώσει από τα φλούδια σου.
Σε αλέθει για να σε λευκάνει.
Σε ζυμώνει ώσπου να γίνεις απαλός.
Και μετά σε παραδίνει στην ιερή φωτιά της για να γίνεις ιερό ψωμί για του Θεού το άγιο δείπνο.
Όλα αυτά θα σου κάνει η αγάπη για να μπορέσεις να γνωρίσεις τα μυστικά της καρδιάς σου και με τη γνώση αυτή να γίνεις κομμάτι της καρδιάς της ζωής.
Αλλά αν από το φόβο σου, γυρέψεις μόνο την ησυχία της αγάπης και την ευχαρίστηση της αγάπης,
Τότε, θα ήταν καλύτερα για σένα να σκεπάσεις τη γύμνια σου και να βγεις έξω από το αλώνι της αγάπης. Και να σταθείς στον χωρίς εποχές κόσμο όπου θα γελάς, αλλά όχι με ολάκερο το γέλιο σου και θα κλαις, αλλά όχι με όλα τα δάκρυά σου.
Η αγάπη δε δίνει τίποτα παρά μόνο τον εαυτό της και δεν παίρνει τίποτα παρά από τον εαυτό της. Η αγάπη δεν κατέχει κι ούτε μπορεί να κατέχεται, γιατί η αγάπη αρκείται στην αγάπη.
Όταν αγαπάς, δε θα 'πρεπε να λες: "Ο Θεός είναι στην καρδιά μου", αλλά μάλλον "Εγώ βρίσκομαι μέσα στην καρδιά του Θεού".
Και μη πιστέψεις ότι μπορείς να κατευθύνεις την πορεία της αγάπης, γιατί η αγάπη, αν σε βρει άξιο, θα κατευθύνει εκείνη τη δική σου πορεία.
Η αγάπη δεν έχει καμιά άλλη επιθυμία εκτός από την εκπλήρωσή της. Αλλά αν αγαπάς κι είναι ανάγκη να έχεις επιθυμίες, ας είναι αυτές οι επιθυμίες σου: Να λιώσεις και να γίνεις σαν το τρεχούμενο ρυάκι που λέει το τραγούδι του στη νύχτα.
Να γνωρίσεις τον πόνο της πολύ μεγάλης τρυφερότητας.
Να πληγωθείς από την ίδια την ίδια τη γνώση σου της αγάπης. Και να ματώσεις πρόθυμα και χαρούμενα.
Να ξυπνάς την αυγή με καρδιά έτοιμη να πετάξει και να προσφέρεις ευχαριστίες για μια ακόμα μέρα αγάπης. Να αναπαύεσαι το μεσημέρι και να στοχάζεσαι την έκσταση της αγάπης.
Να γυρίζεις σπίτι το σούρουπο με ευγνωμοσύνη στην καρδιά
Και ύστερα να κοιμάσαι με μια προσευχή για την αγάπη που έχεις στην καρδιά σου και μ' έναν ύμνο δοξαστικό στα χείλη σου.

Ο πόνος σας είναι το σπάσιμο του οστράκου που περικλείει τη γνώση σας.
Όπως το τσόφλι του καρπού πρέπει να σπάσει, για να βγει η καρδιά του στο φως του ήλιου, έτσι κι εσείς πρέπει να γνωρίσετε τον πόνο.
Κι αν μπορούσατε να κρατάτε στην καρδιά σας το θαυμασμό για τα καθημερινά θαύματα της ζωής σας. Ο πόνος δε θα σας φαινόταν λιγότερο θαυμαστός από τη χαρά σας.
Και θα δεχόσαστε τις εποχές της καρδιάς σας, όπως δέχεστε από πάντα τις εποχές που περνούν πάνω από τα χωράφια σας.
Και θα παρατηρούσατε με ηρεμία τους χειμώνες της θλίψης σας.
Πολλούς από τους πόνους σας τους διαλέγετε μονάχοι.
Είναι το πικρό φάρμακο που μ' αυτό ο γιατρός που είναι μέσα σας θεραπεύει τον άρρωστο εαυτό σας.
Γι' αυτό, να εμπιστεύεστε το γιατρό, και να πίνετε το φάρμακό του, σιωπηλά και ήρεμα.
Γιατί το χέρι του, αν και βαρύ και σκληρό, οδηγείται από το τρυφερό χέρι του Αόρατου,
Και η κούπα που σας δίνει, μ' όλο που καίει τα χείλη σας, είναι φτιαγμένη από τον πηλό που ο μεγάλος Αγγειοπλάστης μούσκεψε με τα δικά του άγια δάκρυα.

Οι καρδιές σας γνωρίζουν σιωπηλά τα μυστικά των ημερών και των νυχτών.
Αλλά τ' αφτιά σας διψούν για τον ήχο της γνώσης της καρδιάς σας.
Θέλετε να γνωρίσετε με λόγια αυτό που γνωρίζετε από πάντα στη σκέψη.
Θέλετε ν' αγγίξετε με τα δάχτυλά σας το γυμνό σώμα των ονείρων σας.
Και είναι καλό που το θέλετε.
Το κρυφό πηγάδι της ψυχής σας πρέπει να αναβλύσει και να τρέξει κελαρύζοντας προς τη θάλασσα.

Και ο θησαυρός του άπειρου βάθους σας πρέπει να αποκαλυφθεί στα μάτια σας.
Δεν πρέπει όμως να υπάρχουν ζυγαριές για να ζυγίζουν τον άγνωστο θησαυρό σας. Και μη μετράτε τα βάθη της γνώσης σας με το βυθομετρικό κοντάρι ή το σχοινί.
Γιατί ο εαυτός είναι μια θάλασσα απεριόριστη και άμετρη.
Μη λέτε, "Βρήκα την αλήθεια", αλλά να λέτε, "Βρήκα μιαν αλήθεια".
Μη λέτε, "Βρήκα το μονοπάτι της ψυχής", αλλά να λέτε, "Συνάντησα την ψυχή που περπατούσε στο μονοπάτι μου".
Γιατί η ψυχή περπατά πάνω σ' όλα τα μονοπάτια.
Η ψυχή δεν περπατά πάνω σε μια γραμμή, ούτε μεγαλώνει σαν καλάμι.
Η ψυχή ξεδιπλώνεται, όπως ο λωτός με τα αναρίθμητα πέταλα.


Ημερολόγιο Δεκεμβρίου

Δευτέρα & Τρίτη 6 & 7 (20:30)
Beatles από τη Διάσταση

Ένα ιδιαίτερο μουσικό αφιέρωμα από τα μουσικά και χορευτικά σύνολα της Διάστασης στο θρυλικό συγκρότημα των «Σκαθαριών» που με την εμφάνιση του πριν σχεδόν 50 χρόνια άλλαξε την ιστορία της παγκόσμιας σύγχρονης μουσικής.
Θέατρο Ριάλτο
Είσοδος: € 20 - 15




Σάββατο & Κυριακή 11 & 12 (20:30)
OTango

Μια θεατρική παραγωγή σε δύο πράξεις και πέντε σκηνές που αναπαριστά την ιστορία της θρυλικής μουσικής και χορού του Αργεντίνικου τανγκό.
Θέατρο Ριάλτο

Δέκα χορευτές, από το Buenos Aires, και η ορχήστρα Tanguisimo παρουσιάζουν το μυστήριο, νοσταλγικό, αισθησιακό και μαγικό κόσμο των Portenos και των Milongas, του παραδοσιακού αλλά και του σύγχρονου ταγκό.

Είσοδος: € 30 - 25







Παρασκευή 17 (20:30)
Σωκράτης Μάλαμας

Ένας από τους πιο δυνατούς τραγουδοποιούς της γενιάς του με εντελώς προσωπικό στίγμα και αναγνωρίσιμο μουσικό ύφος με τ' αφηγηματικά τραγούδια του. Ηλεκτρισμένοι ροκ δρόμοι, μπολιασμένοι με την δωρικότητα του λαϊκού, αλλά και την εσωτερικότητα της μπαλάντας.
Θέατρο Ριάλτο

Μαρίνα Δακανάλη: τραγούδι

Κλέων Αντωνίου: ηλεκτρική κιθάρα
Θάνος Μιχαηλίδης: τύμπανα
Γιάννης Παπατριανταφύλλου: κοντραμπάσο
Νίκος Παραουλάκης: νέι, κιθάρα
Φώτης Σιώτας: βιολί
Κυριάκος Ταπάκης: μπουζούκι, λαούτο

Είσοδος: € 25 -20


Δευτέρα-Τρίτη 20 και 21
Γυμνά Καλώδια

Το ελληνικό ροκ συγκρότημα Γυμνά Καλώδια
ξανά κοντά μας για δύο μοναδικές εμφανίσεις
στο Friends Rock Bar στη Λεμεσό.
Περιορισμένος αριθμός θέσεων.
Πληροφορίες και κρατήσεις στο
99 588055.


Τα Γυμνά Καλώδια ιδρύθηκαν τον χειμώνα του 2000
 και ξεκίνησαν παίζοντας δικά τους τραγούδια. Το 2001
ηχογράφησαν το πρώτο τους demo και το 2003 το δεύτερο demo
 με τίτλο 'Το ημερολόγιο της τελευταίας μου αγάπης'.

Τα Γυμνά Καλώδια είναι οι:
Χρήστος Καλογράνης: φωνή, κιθάρα
Θανάσης Μπουρίκας: τύμπανα
Κώστας Ζορμπάς: κιθάρα
Παναγιώτης Ροντογιάννης: μπάσο
Είσοδος: €20
 

Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2010

Alabama Song-The Doors

Η ιστορία του τραγουδιού που συνδέει το φεγγάρι με ένα μπαρ στην Αλαμπάμα...

Το “Alabama Song’’ κυκλοφόρησε το 1967 και περιλαμβάνεται στο δίσκο των Doors με τίτλο το όνομα του συγκροτήματος. Το μυθικό αυτό κομμάτι των Doors είναι μία παράξενη ιστορία ενός μπαρ της Alabama και του φεγγαριού. Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για μία διασκευή ενός γερμανικού τραγουδιού, του ‘‘Mahogany Songspiel’’, του οποίου η μουσική γράφτηκε το 1927 από τον Kurt Weil.
Οι στίχοι του ‘‘Alabama Song’’ είχαν δημοσιευθεί το 1927 στο ‘‘Hauspostille’’ του Bertolt Brecht. 


Αν και οι στίχοι αποδίδονται στον Brecht, είναι πιθανόν να γράφτηκαν στην πραγματικότητα από την Elisabeth Hauptmann. Η Elisabeth Hauptmann ήταν Γερμανίδα συγγραφέας. Το 1922, σε ηλικία 25 ετών, γνώρισε τον Brecht και την ίδια χρονιά μετακόμισε στο Βερολίνο. Η συνεργασία της με τον Brecht άρχισε το 1924 και μαζί είχαν γράψει την ‘‘The Threepenny Opera’’ (Η Όπερα της Πεντάρας) ενώ ήταν και η βασική δημιουργός της μουσικής κωμωδίας ‘‘Happy End’’.
Το 1927, την ίδια δηλαδή χρονιά που δημοσιεύθηκαν οι στίχοι του ‘‘Alabama Song’’, ο Kurt Weil τους μελοποίησε και τρία χρόνια αργότερα, το 1930, το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε σε μια αμφισβητούμενη γερμανική όπερα με τίτλο ‘‘The Rise and Fall of the City of Mahogany’’ (γερμανικός τίτλος: «Aufstieg Und Fall Der Stadt Mahagonny»). Στο εν λόγω τραγούδι μια ομάδα από άνεργες γυναίκες, αποχαιρετώντας «το φεγγάρι της Αλαμπάμα», κατευθύνεται στην πόλη-παγίδα, το μικρό Mahogany, όπου το χρήμα καθορίζει τα πάντα κι όλα τα είδη είναι ανταλλάξιμα, με σκοπό «ουίσκι μπαρ, χαριτωμένα αγόρια και λίγα δολάρια». 
Στην όπερα, το τραγούδι ερμηνεύεται στην πρώτη πράξη από τη Lotta Lenya.
Ανακατεύοντας το blues, με το foxtrot και τη μουσική για καμπαρέ με προχωρημένες κολορατούρες για σοπράνο, οι δύο δημιουργοί του τραγουδιού δεν μπορούσαν να φανταστούν, όταν έγραφαν την όπερα, ότι 40 χρόνια αργότερα θα επηρέαζαν τη ροκ μουσική σκηνή…

Ανακατεύοντας το blues, με το foxtrot και τη μουσική για καμπαρέ με προχωρημένες κολορατούρες για σοπράνο, οι δύο δημιουργοί του τραγουδιού δεν μπορούσαν να φανταστούν, όταν έγραφαν την όπερα, ότι 40 χρόνια αργότερα θα επηρέαζαν τη ροκ μουσική σκηνή…


Ο Ray Manzarek, που έπαιζε keyboards στους Doors, είχε ένα δίσκο με γερμανικά τραγούδια, μεταξύ των οποίων και το τραγούδι των Kurt Weil και Bertolt Brecht. Η κοπέλα του Manzarek ήταν αυτή που έπεισε τους Doors να το διασκευάσουν καθώς της άρεσε πολύ αυτό το τραγούδι. Έτσι κι έγινε. Άλλωστε, ο υλισμός, η απελπισία και η παράνομη ηδονή, που πραγματεύεται η οπερέτα, είναι από τα αγαπημένα θέματα των Doors και θα αποτελούσαν στο μέλλον αντικείμενο αρκετών τραγουδιών τους. Οι Doors, λοιπόν, δεν είχαν αντίρρηση κι έτσι ηχογράφησαν το τραγούδι κάνοντας κάποιες αλλαγές.


Όταν οι Doors ηχογράφησαν τη διασκευή του ‘‘Alabama Song’’ δεν ήταν ακόμα γνωστοί. Έπαιζαν σε ένα μπαρ που το έλεγαν ‘‘The Fog’’ ενώ το ‘‘καυτό σημείο’’ της νυχτερινής διασκέδασης εκείνη την εποχή ήταν το ‘‘Whiskey Bar’’ όπου, όπως οι ίδιοι οι Doors έλεγαν, ήθελαν να παίξουν εκεί. Αυτό το μπαρ έγινε ο δεύτερος τίτλος του τραγουδιού.

Από την αρχική εκτέλεση του 1927 παραλείφθηκε ο πρώτος στίχος που έλεγε: ‘‘Show me the place to the next little dollar’’, ενώ υπήρξαν και άλλες παρεμβάσεις. Οι αυθεντικοί στίχοι του τραγουδιού λένε:
‘‘Oh, show us the way to the next pretty boy!
Oh, don't ask why, Oh, don't ask why
For we must find the next pretty boy
For if we don't find the next pretty boy
I tell you we must die’’


Συγκρίνοντας αυτούς τους στίχους με τους αντίστοιχους των Doors βλέπουμε ότι οι Doors μιλάνε για ένα μικρό κορίτσι, ενώ οι αρχικοί στίχοι μιλούν για ένα όμορφο αγόρι. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι την αρχική εκτέλεση, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, την τραγουδούσε γυναίκα. Ο Jim Morrison, όπως ήταν φυσικό, έκανε αυτή την αλλαγή προκειμένου να ταιριάξει με το φύλο του.
Με το πέρασμα του χρόνου, και καθώς έγιναν δημοσίως γνωστά τα προβλήματα που είχε ο Jim Morrison με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, το τραγούδι πήρε μια πιο κυριολεκτική έννοια.

Με την επιλογή τους να υιοθετήσουν το ‘‘Alabama Song’’, οι Doors ακολούθησαν αναρίθμητους καλλιτέχνες της jazz που ήδη είχαν ανακαλύψει τον Kurt Weil (θυμηθείτε το αθάνατο ‘‘Mack The Knife’’ από τον Louis Armstrong). Όσον αφορά, όμως, την pop/rock μουσική, άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας αφήνοντας εύφορο έδαφος σε όλους να ανακατέψουν το rock με τη θεατρικότητα και τη διανόηση. 


Το 1977 η Bette Midler κυκλοφόρησε σε ζωντανή ηχογράφηση τη δική της εκδοχή στο τραγούδι, όπου οι στίχοι παρουσιάζονται σημαντικά διαφοροποιημένοι:

Oh, show me the way to the next whiskey bar.
Oh, don't ask why. Oh, don't ask why.
Cause I must find the next whiskey bar.
If I don't find the next whiskey bar,
I tell you I will die, I tell you I will die.
I tell you, I tell you, I tell you I will die.

Oh, moon of Alabama, so high up in the sky.
I lost him, I lost my lover.
I need a drink. Can you guess why?

Oh, moon of Alabama, so high up in the sky.
I lost him, I lost my lover.
I need a drink, and you know why.
I bet you know why. I bet you know why.


Από τους παραπάνω στίχους διαπιστώνουμε ότι η τραγουδίστρια έχει ‘‘χάσει’’ τον σύντροφό της και γι’ αυτό το λόγο η προσωπική αντωνυμία ‘‘we’’ αντικαθίσταται από το ‘‘I’’ ενώ, παράλληλα, γίνονται και αναπροσαρμογές στους στίχους: το ‘‘show me the way to the next whiskey bar’’ μετατρέπεται σε ‘‘Cause I must find the next whiskey bar’’, το ‘‘For we don’t find the next…’’ σε ‘‘If I don’t find…’’‘‘I tell you we must die’’ αλλάζει σε ‘‘I tell you I will die’’. Στη συνέχεια οι στίχοι είναι εντελώς διαφορετικοί με μόνο σταθερό σημείο αναφοράς το φεγγάρι της Alabama. Η εκτέλεση αυτή δίνει άλλο νόημα στην ιστορία που εξιστορεί το τραγούδι, καθώς φαίνεται πως η απώλεια του συντρόφου οδήγησε την τραγουδίστρια στο αλκοόλ και στον εθισμό της από αυτό.
 
Alabama Song - The Doors
Το Φεβρουάριο του 1980, ο David Bowie κυκλοφόρησε τη δική του εκτέλεση όπου πρόσθεσε και άλλαξε διάφορα σημεία στην αρχική εκδοχή του τραγουδιού. Δεν υιοθέτησε τις αλλαγές του Jim Morrison, αλλά ούτε και τον στίχο της πρώτης εκτέλεσης (‘‘show us the way to the next pretty boy’’). Αντιθέτως, επιλέγει το στίχο ‘‘show us the way to the next little dollar’’ μένοντας έτσι πιστός –ίσως και κατά τύχη- στους αρχικούς στίχους όπως δημοσιεύθηκαν στο ‘‘Hauspostille’’ του Brecht, πριν μελοποιηθούν δηλαδή από τον Kurt Weil.
Αν και κάποιοι θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τον Bowie ότι σακάτεψε το τραγούδι, εν τούτοις η δική του ανορθόδοξη εκδοχή στο κλασικό κομμάτι του Brecht είναι λαμπρή. Η κυκλοφορία αυτού του single βοηθήθηκε σημαντικά και από την ύπαρξη, στη β’ πλευρά, μιας νέας ηχογράφησης του ‘‘Space Oddity’’ το οποίο μπήκε για να λειτουργήσει ως σανίδα σωτηρίας του ασυνήθιστου αυτού single. Το κατά David Bowie ‘‘Alabama Song’’ έφτασε ως το Νο 23 της Μεγάλης Βρετανίας και παρέμεινε στα charts 5 εβδομάδες. Το 1982 επανακυκλοφόρησε για την αγορά της Γερμανίας.


Alabama Song - The Doors


Το 1991, οι Young Gods συμπεριέλαβαν το ‘‘Alabama Song’’ στο ‘‘Play Kurt Weil’’ όπου αυτή τη φορά οι στίχοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν εκείνοι του Jim Morrison (‘‘show me the way to the next little girl’’). Ο Marylin Manson, το 2003, κατά τη διάρκεια μιας ζωντανής εμφάνισης στο Βερολίνο, χρησιμοποίησε και τους δύο στίχους (‘‘next little girl’’ και ‘‘next pretty boy’’).

Το 2000, τα επιζώντα μέλη των Doors συμμετείχαν σε μία εκπομπή του VH1 όπου τον Jim Morrison αντικατέστησαν διάφοροι guest τραγουδιστές. Σ’ εκείνη την εκπομπή έπαιξαν και το Alabama Song, το οποίο ερμήνευσε ο Ian Astbury, τραγουδιστής των Cult.


Alabama Song - The Doors 
Το τραγούδι γνώρισε και εκτελέσεις από Έλληνες καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων από τη Μελίνα Μερκούρη, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Δώρο Δημοσθένους και τον πιανίστα Κωνσταντίνο Καριώτη. Η Μελίνα Μερκούρη τραγούδησε το «Alabama Song» το 1973 για τις ανάγκες του τηλεοπτικού προγράμματος «Si Melina m’ était contée», που κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1974. Η εκτέλεση αυτή συμπεριλήφθηκε το 1995 και στο CD ‘‘Οι ρόλοι του τραγουδιού στον Πειραιά… κι αλλού’’ που διανεμήθηκε με το τεύχος 4 του περιοδικού Δίφωνο. 

  
THE DOORS
"Alabama Song (Whisky Bar)"
Well, show me the way
To the next whisky bar
Oh, don't ask why
Oh, don't ask why
Show me the way
To the next whisky bar
Oh, don't ask why
Oh, don't ask why
For if we don't find
The next whisky bar
I tell you we must die
I tell you we must die
I tell you, I tell you
I tell you we must die
Oh, moon of Alabama
We now must say goodbye
We've lost our good old mama
And must have whisky, oh, you know why
Oh, moon of Alabama
We now must say goodbye
We've lost our good old mama
And must have whisky, oh, you know why
Well, show me the way
To the next little girl
Oh, don't ask why
Oh, don't ask why
Show me the way
To the next little girl
Oh, don't ask why
Oh, don't ask why
For if we don't find
The next little girl
I tell you we must die
I tell you we must die
I tell you, I tell you
I tell you we must die
Oh, moon of Alabama
We now must say goodbye
We've lost our good old mama
And must have whisky, oh, you know why


Aγαπάω κι Αδιαφορώ...

Δεν θα ρωτήσω αν το τραγούδι του Νικόλα Άσιμου σας φέρνει αναμνήσεις, δάκρυα στα μάτια, χαμόγελο στα χείλη ή μια θαλπωρή στην καρδιά...
Θα ρωτήσω μόνο... μπορείς να το κάνεις και εσύ αυτό; 
Χωρίς να περιμένεις τίποτα; Έτσι απλά;
Τραγουδι που ναι, φερνει δακρυα στα ματια....
Να αγαπας και να αδιαφορεις...
Έτσι απλα...να ζεις...
Να ποθεις..
Να κανεις ονειρα..στην ακρη του μυαλου,στο βαθος της ψυχης..και να περιμενεις..


 
Στίχοι: Νικόλας Άσιμος
Μουσική: Νικόλας Άσιμος
Πρώτη εκτέλεση: Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Αγαπάω κι αδιαφορώ
και κρατάω τον κατάλληλο χορό
το λοιπόν θα αγαπάω και μένα
όπως εσένα

Μην παρανοείς τα λόγια που 'χω πει
είναι η πιο απλή του κόσμου συνταγή
νιώσε με για να σε νιώσω κι ας πονάς
είν' πανάκριβο σ' το λέω ν' αγαπάς

Κοίτα με στα μάτια με υπομονή
διώξε του άλλου κόσμου την επιρροή
νιώσε με για να σε νιώσω κι ας πονάς
είν' πανάκριβο σ' το λέω ν' αγαπάς

Αγαπάω κι αδιαφορώ
και μαζί σου το 'χω μάθει και αυτό
παραδόξως ν' αγαπάω και μένα
όπως εσένα

Την εικόνα αυτού του κόσμου δεν μπορώ
ούτε μέσα στη σκιά του θα χαθώ
μάγεψαν και σένανε τα ξωτικά
κάνεις πάλι κύκλους σ' άλλη αγκαλιά

Και μη μας τρομάζουν φως μου οι πληγές
στις χρυσές στιγμές μας πλάι και αυτές
νιώσε με για να σε νιώσω κι ας πονάς
είν' πανάκριβο στο λέω ν' αγαπάς

Αγαπάω κι αδιαφορώ
κι έχω φτιάξει έναν καινούργιο εαυτό
τώρα πια με αγαπάω και μένα
όπως εσένα